ప్రఖ్యాత ప్రముఖ గౌరవనీయులు వంశీ గారు వారి facebook గోడమీద కొన్ని ప్రశ్నలు సంధించారు. వాటికి నా సమాధానాలు. చాలామటుకు నా అనుభవాలని బట్టి బదులిచ్చా. ఆయన ప్రశ్నలు నాఅనుభవాలను నెమరు వేసుకొనేలా చేయడంతో కొంత పేద్ద సమాధానాలు ఇచ్చా. కొంత స్వోత్కర్ష అయింది. ఇష్టంలేక పోతే సమాధానాలు చదవద్దు. ఆనక స్వంత డబ్బా అని బాధపడద్దు.
గ్రామ
గవర్నమెంటు హైస్కూల్ లో చదువుకొని గొప్పస్థాయి అందుకొన్న మీరు మీ పిల్లలను ఈ
రెండిట్లో ఏదో ఒక దాన్లో మాత్రమే చదివించాలి అంటే మీరు ఏది ఎంచుకుంటారు? ఎందుకు? (టీచింగ్
బాగోగులు అనే రొడ్డకొట్టుడు మాటలు అవీ వదిలిపెట్టి) - పోలవరం గవర్నమెంట్ హైస్కూల్, ఓక్ రిడ్జ్
ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్
పోలవరం
గవర్నమెంటు స్కూలు. అక్కడ దొరికిన
వాతావరణం, స్వేచ్ఛ, టీచర్లు మనపై చూపించే వ్యక్తిగత శ్రద్ధ, సహజత్వంగా ఉండగలగడం,
అన్నిటినీ మించి గోదావరి. అందరూ మెరిట్ విద్యార్ధులున్న బళ్ళో పోటీ, బడాయీ
ఎక్కువ. పోలవరం లాంటి ఊళ్ళల్లో మనమానాన
మనం చదువుకోవచ్చు. రేంకులూ, ఉరుకులూ, పరుగులూ ఉండవు.
కొసరు
మాట- గొప్ప స్థాయి అందుకోవడం అంటూ ఏమీ లేదు. మామూలుగా చేతికి చిక్కిన పనిని
వీలయినంత మంచిగా చేసుకుంటూ పోవడం. మిగిలినది దైవాధీనం. నాకు అన్ని దశలలోనూ దొరికిన
అవకాశాలు, తిండికి ఢోకాలేని ఆర్ధిక పరిస్థితి నన్ను అల్లుల్లో మల్లుని చేసాయి.
స్వయంగా
ఆచార్యులైన మీరు మీ పిల్లలకు బోధించిన విలువలు ఏమిటి? ప్రస్తుత
తరానికి బోధించాలంటే ఏమని బోధిస్తారు (పాటిస్తారా లేదా అన్నది తర్వాతి విషయం)
నేను
పెద్దగా ఏమీ బోధించలేదు. చూసి నేర్చుకుంటారు కానీ చెప్పితే (బోధిస్తే) పని జరగదు
అని గ్రహించి, నేను నమ్మినవి వీలయినంత ఆచరించి బతకడానికి ప్రయత్నించా. మా నాన్నగారి పద్ధతి అది. బహిరంగంగా చెప్పినివి కొన్ని 1. మార్కుల
గురించి కాకుండా నేర్చుకోవడానికి ప్రయత్నించండి. అందుకని, వాళ్ళ స్కూలుకి మార్కుల
షీటు మీద సంతకానికి ఎప్పుడూ నన్నే తీసికెళ్ళేవాడు మా అబ్బాయి. 2. దగ్గర దార్లు
వెతకద్దు. కాస్త కష్టమైనా రహదారే పట్టండి. త్యాగరాజ స్వామి చెప్పనే చెప్పారుగా—చక్కని రాజమార్గమే ఉండగా, సందుల దూరనేల
అని. 3. ఏది ఏమైనా ఒరిజినాలిటీ ముఖ్యం
ఎవరికైనా
ఇవే చెప్తానేమో.
మీ పిల్లలు
మీ మాట వినకుండా దుర్యోధనుడిలా, శూర్పనఖలా తయారై ఉంటే దేనిని నిందిస్తారు? కర్మనా? మిమ్మల్ని
మీరేనా? ఇంకేదన్నానా?
పిల్లలు
5 ఏళ్ళు వచ్చే సరికే వాళ్లు మన మాట వినే వారు కాదు అని అర్ధమయింది. మన
మాటవినాల్సిన అవసరం కూడా లేదన్న వివేకం వచ్చింది. నా దృష్టిలో వాళ్ళు ఈప్రపంచంలోకి
వచ్చిన స్వతంత్ర ఆత్మలు. కేవలం కర్మబంధాల
వల్ల నేను మాధ్యమంగా ఉన్నానన్న స్పృహకలిగి
వారికి నేను తీర్చగలిగిన అవసరాలు తీర్చడం, వీలైనంత ప్రశాంత వాతావరణం
కలిగించడం, నేనున్నానన్న ధైర్యం ఇవ్వడం, వీలైనంత సమయం గడపడం, నేను ప్రయత్నించిన
విషయాలు. ఈప్రయాణంలో వాళ్ళ దగ్గరి నుండి చాలా జీవితపాఠాలు నేర్చుకున్నా. మా
అబ్బాయి నుండి టెక్నాలజీ, ప్రేమించడం నేర్చుకుంటే, మా అమ్మాయి నుండి సంగీతం, విజ్ఞానం, లాంటివి నేర్చుకున్నా.
పైగా శ్రావ్య నా అంతరాత్మ ప్రబోధిని. నేను ఏమైనా పొరపాట్లు చేస్తే నిర్మొహమాటంగా
మొట్టికాయ మొట్టే బొట్టి. కానీ ఈమధ్య
కొంతమందిని చూసాకా నేను తండ్రిగా అంతగా వారిని తీర్చి దిద్దలేదేమో అనిపించింది. కానీ
నేను వాళ్ల విషయంలో నా అభిప్రాయాలూ, అభిరుచులూ ప్రాథమికం అనుకోలేదు కాబట్టి,
వాళ్ళు స్వయంనిర్ణయ సామర్ధ్యం సంపాదించుకున్నారు కాబట్టి అంత చింత లేదు. అదీకాక, నేను ఈపంథాని, ఐచ్ఛికంగా పాటించాను
కాబట్టి దిగులు లేదు. అంతా
ఈశ్వరేచ్ఛ.
నాఅదృష్టం
కొద్దీ పిల్లలదగ్గర మంచి రేటింగే వచ్చింది.
సౌమ్యంగా
ఉండటం ఎలా అలవాటు అయ్యింది? పుట్టుకతో వచ్చిన గుణమా? ఎవరినన్నా
చూసి నేర్చుకున్న విధమా? బాగా తన్నులు తిని ఎరిగిన నిజమా?
మామూలుగా
పుట్టుకతో వచ్చినది, అమ్మా నాన్నలు, వాళ్ళ తల్లి దండ్రులు అందరూ శాంతంగానే
ఉండేవారు. ఇంట్లో ఉగ్రం లేదు. నాకు కాస్త యవ్వనమదం ఉండేది. అది అమ్మా, అన్నల సలహాల
వల్ల కొంత తగ్గితే, మన మదానికి బయట మార్కెట్ లేదని, ఒకవేళ మనం ఎవరికైనా మన తాపం
ఇస్తే వాళ్ళు వడ్డీతో సహా వాళ్ళ ప్రతాపం చూపిస్తారని అర్ధమయ్యాక మిగిలిన మదం
పోయింది. జీవితం అన్నాక కొన్నైనా తన్నులు తగలకుండా
ఎలా ఉంటుంది. క్రమంగా మంచైవారైనా, చెడ్డవారైనా మనకి మనుషులు కావాలని అర్ధమయి,
గివ్వండుటేకు పద్ధతి పాటిస్తున్నా.
ఇంకాస్త అనుభవంతో ఎవ్వరూ మంచీ కాదూ, చెడ్డా కాదూ, పరిస్థితులే మనని
మంచిగానో చెడ్డగానో నిలబెడతాయి అని అర్ధమయి, జనాలమీద కోపంరావడం, వాళ్ళ పనుల వల్ల
బాధపడడం తగ్గింది. ఆలీజ్ వెల్.
పై దానికి
వ్యతిరేకంగా కొంత మాట్లాడుకుందాం - మీ ఆవిడ ఒక వారం రోజుల పాటు మీకు ఇష్టం లేని
వంటకాలు వండిపెడితే ఏం చేస్తారు? (నాకు అన్నీ ఇష్టమే, మా ఆవిడ
బంగారం అందుకని అలాటి పరిస్థితి రాలేదు, రాదు అని కాకుండా) - గుడ్లల్లో నీరు
కుక్కుకొని తినేస్తారా? లోపల శాపనార్థాలు పెట్టుతారా? బయటికి
తిట్టుతారా? బెల్టు తిరగేస్తారా (మీ మీద మీరే కానీ, మీ ఆవిడ
మీద కానీ)? ఇంకేదన్నానా?
ఎవరికైనా
ఇలాంటి పరిస్ధితి సాధారణంగా వస్తుంది. ఎవరూ రోజూ ఒకేరకంగా, రుచిగా వండలేరుగా.
స్వాభావికంగా కామెంట్లు చేయకండా నోట్లో ముద్దలు కుక్కుకుని తినేస్తా. అదీ కాక,
నాకు వంటచేయడం ఇష్టం కాబట్టి అడపాదడపా గరిట తిప్పి తింటా, తినిపిస్తా. ఒక 40 ఏళ్ళ
కితం మనిషిని అయితే కాస్త సెల్ఫ్ పిటీ పడి మా ఆవిడని సాధించే వాడినే. కానీ పెళ్ళికాక ముందు, మా తమ్ముడు ఇచ్చిన ఒక ఉపదేశంతో
ఆపద్ధతినుండి విముక్తి పొందా.
నాబార్డులో
కొన్ని విధానాలను మార్చాలి అనిపించి మీరు దానికోసం ప్రయత్నించిన సందర్భాలు ఎన్ని? మారినవి
ఎన్ని? మారనివి
ఎన్ని?
30 ఏళ్ళ
సర్వీసులో చాలా సందర్భాలు వచ్చాయి. నాపరిధిలో వీలైనన్ని మార్పులు తేగలిగా. నేను ఆర్ధికశాస్త్రి గా చేరాను కానీ
డిపార్టుమెంటు లో పరిశోధన, ప్రచురణ పనులు నేతిబీరకాయలో నేయిలా ఉండేవి. అవడానికి
మావిధుల్లో ఈపనులు ఉన్నా కూడా, ఎవరూ అడిగే
వాళ్ళు లేక, జిరాక్సులు తీసుకుంటూ, ఉత్తరాలు, ప్రత్యుత్తరాల తో కాలంగడిపేవారు.
ఎవరైనా ఏదైనా ప్రచురించినా, జర్నళ్ళు చదివినా మెమోలు, చివాట్లు, వేరే వాళ్ళు చేసిన
పని తమ పేరు మీద ప్రకటించుకోవడం జరిగేది. జేరిన రెండవ యేటనుండి నాసహోద్యోగితో
కలిసి డిపార్టుమెంటుని నేతిగిన్నెలా మార్చేప్రక్రియ మొదలెట్టా. కేవలం అప్పుడు ఉన్న
పరిస్థితులమీద చిరాకు, మనం జేయల్సిన పనికాక జిరాక్సులు తీసుకుంటూ, టైపింగు
చేసుకోవడమేమిటి అన్న బాధతో. స్వార్ధంతో.
కాన్ఫరెన్సుల్లో, జర్నళ్ళలో 4 ఏళ్ళలో 15 ప్రచురణలతో డిపార్టుమెంటుని బయట
ప్రపంచానికి పరిచయం చేయగలిగాం. ఢిల్లీ ప్రొఫెసరు ఒకాయన మా చైర్మన్ దగ్గర మా డిపార్టుమెంటు గురించి ఈవిషయం గొప్పగా చెప్పాడు. అదృష్టం కొద్దీ మా పేర్లు చెప్పలేదు.
నిర్ణయాలు
తీసుకోవడంలో జాప్యం, చిన్న నిర్ణయాలకి పేద్ద వాళ్ల దగ్గరకెళ్ళడం నాకు నచ్చక,
క్రమంగా చిన్నచిన్న నిర్ణయాలు తీసుకోవడం,
చేస్తున్న పనులలో నాణ్యత పెంచడం మీద దృష్టి పెట్టగా, చాలా పనులు చేసిన
కొద్దీ వచ్చి పడేవి. వాటి వల్ల మేం చాలా నేర్చుకునే
అవకాశం కలిగింది. మేనేజ్మెంటూ, వేరే డిపార్టుమెంటులనుండికూడా పనులొచ్చేవి. అధికార
కేంద్రీకరణ, కింది ఉద్యోగుల పట్ల బాధ్యత లేకపోవడం, క్లయింట్ల పట్ల అమర్యాద పట్ల
అసంతృప్తి ఉండేది. క్రమశః వాటి విషయాలలలో కూడ కొంత మార్పు తెచ్చే అవకాశం కలిగింది.
చివరి 2 సంవత్సరాలలో అదే డిపార్టుమెంటుకి అధిపతినవడంతో మరికొన్ని మార్పులకు అవకాశం
కలిగింది. 2 ఏళ్ళలో సుమారు 60 ప్రచురణలు, డిపార్టుమెంటు పట్ల మరింత గుడ్విల్,
టెక్నాలజీ చేపట్టి, రమారమి కాయితరహిత కార్యకలాపాల పద్ధతి తీసుకురావడం సాధ్యమయింది.
మేమిచ్చే రిసెర్చ్ ఫండింగు కి మొత్తం కార్యకలాపాలని ఆన్లైను లో జరపడానికి పోర్టలు
తేవడం చాలా వరకు అయినా నా కాలమితిలో అవలేదు. 30 ఏళ్ళలో నా పనితీరులో నాణ్యత, సాంకేతికతను వాడుకోవడం, ఉత్పాదకత, భాగస్వామ్యం,
న్యాయబద్ధతలు ప్రాధమిక ఉద్దేశ్యాలు.
మీ కింద
పని చేస్తున్న, చేసిన వాళ్ళు మిమ్మల్ని ఎదిరించి మీరు చెప్పిన పని
చెయ్యకుండా వాళ్ళ ఇష్టం వచ్చినట్టు పని పూర్తి చేస్తే మీరు వేసే శిక్ష ఏమిటి? (పని
మంచిదైతే శభాష్ అంటా, చెడ్డదైతే కుళ్ళబొడుస్తా వంటి అతిసాధారణ
లౌక్య సమాధానం కాక, ఆచార్యులు కనక కొత్త విధంగా చెప్పవలె)
నాకు నా
బాసులు చాలా స్వేచ్ఛ ఇచ్చారు. పని ఏమిటో చెప్పేవారు, ఎలా చేయాలో నేను చూసుకునే
వాడిని. నాకింది వాళ్లకి కూడా అదే స్వేచ్ఛ
ఇచ్చా. కానీ అందరూ ఒకలాగా ఉండరు కాబట్టి మనిషిని బట్టి పద్ధతి మారుతోండేది. శిక్షవేస్తే సహించే రోజులు లేవు. వీలైనంత స్నేహతత్వంతోనే పనికానిచ్చా. అదీ కాక,
నేను కూడా వాళ్ళతో సమానంగా కష్టపడడం, అన్ని వేళలా అందుబాటులో ఉండడం, పని మీద కాక
మనుషులమీద శ్రద్ధ పెట్టడం, లాంటివి మా బంధాన్ని గట్టి చేసి, కలిసి పనిచేసే
ఉత్సాహాన్ని పంచాయి. వొత్తిడి ఎప్పుడూ పెట్టలేదు. కానీ చాలా
పనులయ్యేవి. ఎందుకూ పనికి రాడని ముద్ర వేయించుకున్నవాడు కూడా
నా హయాంలో వారికి చేతనైన పని ఇష్టంగా చేసి ఆనందపడిన సందర్భాలు ఉన్నాయి. నాకు కాస్త నమ్మకమివ్వు కొండల్ని పిండి చేస్తా
అన్న వాక్యం స్ఫూర్తితో నమ్మకం ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించడం దీనికి కారణం అనుకుంటా.
సియోల్ లో
కాలం గడిపారు. మీ దృష్టిలో అక్కడ తెలుగు (మీ ఎరికలో వారెవరన్నా ఉంటే) వారి నడత
విధానాలు తెలుగు వాళ్ళలానే గోరోజనంగా ఉండేవా? కుక్కిన పేనులా ఉండేవా? ఏది? ఎందుకు?
అక్కడ
తెలుగు వాళ్ళు కొంత మంది ఉండేవారు. కానీ వాళ్ళకి తెలుగు గోరోజనం ఏమీ కనిపించలేదు. బహుశః
వారికి మెరికలకొచ్చేంత జీతాలు లేక అంత గొప్పలు లేవేమో. వాళ్ళకి అప్పటికింకా డాలరు తలకెక్కలేదు.
సియోలు లో
వందలాది కోట్లు సంపాదించుకున్నారు (అనుకుందాం).
అవును వాళ్ళ వాన్లలో మరీ వందలాది కాదు కానీ, కొన్ని కోట్లు సంపాదించా.
కానీ పెళ్ళాం, బిడ్డలని తీసికెళ్ళి చదువుసంధ్యలు
చెప్పించాలంటే ఇండియాలో ఉన్నట్లే.
ఆరోజుల్లో నా అక్కడి సంపాదన ఇక్కడికి 8 రెట్లు. బియ్యం (ద్రవ్యమార్పిడి
గురించి ఐడియా రావడం కోసం) ఖరీదు 8 రెట్లు. ఇంగ్లీషు చదువులు చెప్పించాలంటే పార్టు
టైం కన్నాలేసుకోవడమే.
భారతదేశానికి
మళ్ళీ వచ్చెయ్యటానికి మీ ప్రధాన కారణం (ఒకటే) ఏమిటి? బంధువులా, వాతావరణమా, పెద్దవాళ్ళా, నాబార్డు మీద ప్రేమా, షో ఆఫ్ ఆ, ఇంకేదన్నానా?
కుటుంబానికి
ఎక్కువ కాలం దూరం ఉండడం ఇష్టం లేక. ఆరోజుల్లో అక్కడ కొనసాగడం డబ్బుల పరంగా చాలా లూక్రేటివ్
గా ఉండేది (ఒక్కడినే ఉంటే మాత్రమే). Even good things should end.
సియోల్ లో
యూనివర్సిటీకి, మీరు చదివిన బాపట్ల (ఇది రంగా యూనివర్సిటీనా, నాగార్జున
యూనివర్సిటీనా నాకు తెలియదు – రంగా యూనివర్సిటీ) కాలేజీలకు ప్రధాన తేడా ఏమిటి? విద్యార్థులలో
మీరు చూసిన గుణాలు ఏమిటి? మనవాళ్ళు అక్కడ నుంచి నేర్చుకోవల్సిన
"మంచి" ఏదన్నా ఉందా? వాళ్ళే మనవాళ్ళ నుంచి నేర్చుకోవాల్సిన
"మంచి" ఏదన్నా ఉందా?
With out malice, మన
యూనివర్శిటీలు ఉన్నాయి కాబట్టి నడుపుతున్నారు. ఒక దార్శనికత, ఒక ఆదర్శం ఏమీ
లేవు. Just
passive existence. కేవలం డిగ్రీలు ఇచ్చే
యంత్రాంగం. అక్కడి యూనివర్శిటీలలో మంచి
రేంకులో ఉండాలి, మునపటికన్నా మెరుగ్గా తయారవాలి అన్న తపన ఉంది. సాంకేతికతకి పెద్ద
పీట. 20 ఏళ్ళ క్రితమే అక్కడ ఆన్లైను విద్యాబోధన మొదలెట్టారు. 4 ఏళ్ళ డిగ్రీ,
ఎటువంటి కోర్సైనా చదివే స్వేచ్ఛ సౌకర్యం, అన్నీ అమెరికా పద్ధతిలో ఉండేది. ఇక్కడి కొత్త విద్యావిధానంలో కొన్ని మార్పులు సూచించినా,
మోడీ ద్వేషం వల్ల జనాలు ఎంతవరకూ దాన్ని పాటిస్తారో చూడాలి.
ఈశాన్య
రాష్ట్ర ప్రాంతాల వాళ్ళు మీకు చాలా మంది మిత్రులు. వారిలో మీరు చూసిన మంచి గుణాలు
ఏమిటి? చెడ్డ
గుణాలు ఏమిటి? (చెడ్డ గుణాలు లేకుండా ఉండవు - మీరు లౌక్యం మానేసి చెప్పవలె)
మణిపూర్ తో, అక్కడి మనుషులతో నేను బాగా కనెక్టయ్యా. అనేక సమస్యలతో, అంతులేని తీవ్రవాదంతో
సహజీవనం చేస్తూ కూడా గొప్పగా, ఉన్నంతలో ఆనందంగా బతకడం నచ్చింది. వాళ్ళలో ఉన్న ఐకమత్యం, బంధుబలగంతో కలిసి ఉండడం
నచ్చింది. వ్యాపారనైపుణ్యం, తెలివితేటలు నచ్చాయి. అన్నిటికన్నా తమ సంస్కృతి పట్ల
మక్కువ నచ్చింది. వాళ్ళు తమ పూర్వీకుల ఆచార వ్యవహారాలు పాటించడం, హిందువులైతే మిగిలిన
దేశంలోని హిందువులు సిగ్గుపడే విధంగా ఇప్పటికీ ఉగాది, మహాలయపక్షాలు, లాంటి పండగలు
శ్రధ్ధగా చేయడం గొప్పగా అనిపించింది. రాసలీల (డాన్స్) చూసి తరించాల్సిందే. పంగ్
చోలోమ్ (డ్రమ్ డాన్స్) మరో లోకానికి తీసుకెళ్తుంది. వాళ్లకి చదువు మీద ఉన్న శ్రద్ధ తెలుగువాళ్ళకు
తీసిపోదు. వాళ్ళలో చాలామంది ఆంధ్రాలో చదువు(కున్నారు) కుంటున్నారు. పోరాటపటిమ, ముఖ్యంగా ఆడవారిలో ఎక్కువే.
నచ్చనివి.. చాలా భావోద్రాకాలున్నవారు
(ఎమోషనల్). వాళ్ళలో వాళ్ళే కానీ బయటి ప్రపంచంతో ఎక్కువ రాసుకోవడం పూసుకోవడం ఇష్టం
ఉండదు అనిపిస్తుంది. అందుకనే చాలా
వనరులున్నాఆరాష్ట్రం ఉండాల్సిన స్థాయిలో లేదు. అక్కడ చాలామంది దేశంలో అత్యున్నత విద్యాలయాలలో
పెద్ద చదువులు చదివి కూడా చిన్న ఉద్యోగాలతో మణిపూర్ లోనే ఉండడానికి ఇష్టపడతారు.
నాబార్డు
లో ఒక రోజు మీరు ఏది చెపితే అది జరుగుతుందనే అవకాశం వస్తే, అక్కడి
వ్యవస్థను మార్చటానికి మీరు తీసుకునే చర్యలు ఏమిటి?
చాలా
ఉన్నాయి. మొదటగా ప్రక్షాళన. నాబార్డులో ఉన్నవాళ్ళు లేక బయట ప్రపంచం నుండి ఒక 50
మంది ప్రొఫెషనల్సుని ఎంపిక చేసి వాళ్ళ టీంలని ఏర్పరుచుకోమని చెప్తా. వీలైనంత త్వరగా నాణ్యమైన సేవలు అందించడం ముఖ్య మంత్రంగా ఉండేలా చూడమని చెప్తా. ధ్యేయం
నాబార్డు ప్రపంచబ్యాంకు స్థాయిలో ఉండాలి.
సాంకేతికత
పూర్తిస్థాయిలో అమలుచేయడం, ప్రతి స్థాయిలోను నిబద్ధతకి పెద్దపీట వేయడం మరికొన్ని అడుగులు.
సంగీత
ప్రపంచంలోకి దూకేసి మీరు అంతలా కచేరీలు చేస్తూ ఆవేశపడటానికి కారణమేమిటి? మీ పిల్లల
ప్రావీణ్యాన్ని చూసి రగిలిన నిప్పా? వత్తిడి ని పాటల మీద, శ్రోతల మీద
తీర్చుకుందామన్న కసి యా? నిజమైన ప్రేమ యా? ఇంకేదన్నానా?
చిన్నప్పటినుండి
ఉన్న ఇష్టం వల్ల. పిల్లల ప్రావీణ్యం వల్ల మరికొంత నేర్చుకోగలిగా. శ్రావ్య ఇంట్లో
గురువు. మా కామాక్షీ మామీ కృపవల్ల కాస్త పద్ధతిగా నేర్చుకున్నా- షణ్ముఖానంద సంగీత
కళాశాల వారి వార్షిక పోటీల్లో ముసలి వర్గంలో ప్రథమ బహుమతి తెచ్చుకునేంత. ఇక్కడ మా
కాలనీలో సీనియర్ సిటిజన్ల సభలో వచ్చిన ప్రోత్సాహం విజృంభణకి కారణం. సంగీతం అంటే మక్కువ. ఇప్పటికీ పాడడం కన్నా అనుభవించడమే
ఎక్కువ ఇష్టం.
మీకు
బాపట్ల కాలేజీలో కానీ, పోలవరంలో కానీ మీ ఆవిడకు తప్ప ఎవరికన్నా
చెప్పని ప్రేమాయణాలు ఏవన్నా ఉన్నవా? లేకపోతే ఎందుకు లేవు?
హార్మోనుల
హడావిడికి వచ్చిన ఒకటి రెండు ఏకపక్ష పిల్లతెరలు తప్ప పెద్ద సీను లేదు. కారణం
ఆర్ధికం. ప్రేమ లాంటి బాధ్యతలకి ఇది వయసు కాదన్న భావన, అవగాహన.
పజిల్స్
మీద పుస్తకాలు వేసేంత ఆసక్తి కలగటానికి ప్రధాన కారణమేమిటి? ఇష్టమా? టైం-పాస్ ఆ? ఆ తెలుగు
పుస్తకాల ప్రపంచపరిధిలో పజిల్స్ లేక ఓటి పోయిన దాన్ని చూసి కలిగిన సంతాపమా? ఇంకేదన్నానా?
చిన్నప్పటినుండి
అన్నిరకాల పజిళ్ళు తెగ ఇష్టం. ఖాళీ ఉంటే పజిళ్ళు నింపడమే పని. పత్రికల్లో వచ్చే
గడి నుడి లాంటి పజిళ్ళను ఇంటిల్లిపాదిమి మా అమ్మతో పాటు చేయడం, ఆ అలవాటుతో పొద్దు
పత్రికలోని గడిని సత్వరం పూరిస్తోంటే వాళ్లు నిర్వహణబాధ్యత ఇవ్వడం తర్వాత మాలిక లో
నిర్వహించడం, పుస్తక ప్రచురణదాకా తీసుకెళ్ళాయి.
ఒకప్పటి
సినిమా విలన్ మోహనబాబు వచ్చి మీ ఇంటిని కాకుండా మీరు పార్కింగ్ కి కేటాయించుకున్న
స్పాట్లనన్నిటినీ పోలీసులు కూడా ఏమీ చెయ్యలేని విధంగా తన బళ్ళతో ఆక్రమిస్తే మీరు
ఏం చేస్తారు? మీ బళ్ళను ఊరి బయట పార్కు చేసుకుంటారా? మీ బళ్ళను
అమ్మేస్తారా? మోహనబాబుతో బళ్ళను బద్దలుకొట్టి చివరివరకూ ఫైట్ చేస్తారా? ఇంకేదన్నానా?
నేను సాధారణ
మనుషులతో మాత్రమే డీల్ చేయగలను. నాకు నాబార్డులో ఇలాంటి అనుభవం అయింది. ఒక సీనియర్ ఖాళీ చేసిన పార్కింగులో వాచ్ మేన్ తో రూఢీ చేసుకుని నాకారు పెట్టా.
ఆసీనియర్ కి తన కొత్త పార్కింగు నచ్చక నేను ఆఫీసునుండి వచ్చేలోపల నాప్లేసులో కారు పెట్టించాడు.
వాచ్ మేన్ తో కబురు పెడితే వాళ్ళ ఆవిడ కాస్త దురుసుగా మాట్లాడిందట. నేను జూనియర్
ని, వాళ్ళ ఆయన సీనియర్ అన్న అహం అయుండచ్చు. ఒకటి రెండు రోజుల పాటు ఈ తంతు జరిగాక
వాచ్ మేన్ సాయంతో ఇంకో స్థలం వెతుక్కుని పెట్టుకున్నా. ప్రశాంతత తెచ్చుకున్నా. నేను
ఆయన స్థానంలో ఉంటే కలిసి నాబాధ చెప్పుకుని నా స్థలం మర్యాదగా వెనక్కి తీసుకుని ఉండేవాడిని.
నాబార్డు
అనేది గ్రామీణాభివృద్ధికి క్రెడిట్, మద్దతు అందించడంలో కీలక పాత్ర
పోషిస్తున్నప్పటికీ - మీకు ఉన్న కష్టాలు, అంటే - క్రెడిట్ ఫ్రాగ్మెంటేషన్ కానీ, రైతులకు
గ్రామీణులకు బీమా లేకపోవడం కానీ వంటి సవాళ్ళను ఎదుర్కోటానికి నాబార్డులో ఒక చీఫ్
జనరల్ మేనేజరుగా పనిచేసిన మీరు- భారతదేశ రైతులకు, ప్రత్యేకించి తెలుగు రైతులకు ఇచ్చే సలహా, వాళ్ళ
జీవితాలను సులభంగా బాగుపరచే ముఖ్యమైన సలహా ఏమిటి?
నా
ఉద్దేశ్యంలో రైతుల కష్టాలకు కారణం వారిని వ్యవస్థలో భాగంలా కాక ప్రత్యేకంగా చూడాలనుకోవడం
కారణం. ఉదా. వ్యవసాయధరలు ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ఉన్న ఉత్పత్తుల సరఫరా, డిమాండులని
బట్టి నిర్ణయించబడతాయి. మద్దతు ధరలని ప్రకటించాక, మార్కెట్ ధరలని బట్టే వ్యాపారులు
కొంటారు కానీ వేరే విధంగా అవదు. అందుకే అతి స్వల్పశాతం రైతులకి అదీనీ వరి గోధుమ
పండించే వారికి మాత్రమే మద్దతు ధరలు దొరుకుతాయి. వ్యాపారులని మద్దతు ధరలకి కొనాలని బలవంతపెడితే
మొత్తం మార్కెట్టే కూలిపోతుంది. రైతులకి మేలు కలగాలంటే వ్యాపారులకు కూడా
గిట్టుబాటవాలి. ప్రభుత్వం మొత్తం ధాన్యం కొని రైతులకి మేలు చేయాలని, మద్దతు ధరలని
చట్టబద్ధం చేయాలని చాలామంది కోరుతున్నారు. అది కేవలం భావోద్రేకమే కానీ ఆర్ధికంగా
అమలుచేయలేం. రైతులకి మేలుచేయాలని (కేవలం వాళ్ళ ఓట్లకోసమే, నిజమైన ప్రేమ ఎవరికీ
లేదు) తెచ్చిన ప్రభుత్వ పథకాలు వారికి కీడే ఎక్కువ చేస్తున్నాయి అనిపిస్తుంది. ఇంకో ఉదా. ఋణమాఫీ అని రైతులని ఉద్ధరిస్తున్నామని
అనుకుని రైతులకి అప్పు పుట్టకుండా చేసారు. సరిగా ఋణాలు తిరిగిచ్చిన రైతులను కూడా
బ్యాంకులు నమ్మని పరిస్థితి. గ్రామీణులలో రైతులలో సహజంగా ఉండే నిబద్ధతని కలుషితం
చేసి కేవలం రాయితీల కోసం దేబెరించే స్థితికి తీసుకొచ్చారు. రైతుల
పట్ల ముసలి కన్నీరే కానీ, వారికి గౌరవం ఇచ్చేదెవరు
కర్నాట
సంగీతంలో మీకు అత్యంత ఇష్టుడైన వాగ్గేయకారుడు ఎవరు? ఎందుకు?
త్యాగరాజు,
అన్నమయ్యలు. వారి సరళ రచనలో చిన్ని పదాలలో అధిక భావనలు, అనేక విషయాలను స్పృశించిన వైవిధ్య
కృతులు. భక్తి, వైరాగ్యం.
కర్నాట
సంగీతంలో మరుగేలరా ఓ రఘవా పాటను మైకెల్ జాక్సన్ "థ్రిల్లర్" లా పాడమని
మిమ్మల్ని సంగీత దర్శకుడు తమన్ వచ్చి వత్తిడి చేస్తే ఛాలెంజుగా తీసుకొని చేస్తారా? ఛీ కొడతారా? నాకెందుకొచ్చింది ఇంకోణ్ణి చూసుకోండి అని సౌమ్యంగా చెపుతారా?
నాగాత్ర
ధర్మానికి అది సరిపోదు. కాబట్టి నేను పాడలేను అని చెప్తా. వీలైనంత సౌమ్యంగానే. చెప్పాగా నా మదానికి బయట
డిమాండులేదని.
మీకు ఇష్టమైన
తెలుగు పుస్తకాలు ఒక అయిదు చెప్పండి (పురాణాలు, భారతం, భాగవతం, రామాయణం వంటివి కాక)
గణపతి, కాంతం కథలు, వేయిపడగలు, బారిష్టరు పార్వతీశం, సాక్షి
వ్యాసాలు, అనేక మంది నవలలు
పజిల్స్
చేసిన మీరు తెలుగు సాహిత్యం ఏ స్థితిలో ఉంది అనుకుంటున్నారు? పరిష్కరించలేని
పజిల్ లా ఉన్నదా? పరిష్కారం తెలిసి అమలు చెయ్యలేని స్థితిలో
ఉందా? ఎవడి
సాహిత్యకర్మ వాడు అనుభవించే స్థితిలో ఉందా? ఇంకేదన్నానా?
ప్రతీకాలంలోనూ ఈరకమైన భావనలు,
భయాలూ ఉంటాయనుకుంటా. సాహిత్యం పరిస్థితి బాగానే ఉంది. మన పిల్లల తరంలో తెలుగు
చదవడం రాని వాళ్ళు ఎక్కువగా ఉన్నారు. కాబట్టి చదివేవాళ్ళు ఉండరు, వినే వాళ్ళు
ఎక్కువవచ్చు (దాసుభాషితం మోడల్ ఎక్కువ రావచ్చు). పరిష్కారం, ఉప్పూ, పప్పూ ఏమీ
అవసరం లేదనుకుంటా. అది సదా పరివర్తనం చెందుతూనే ఉంటుంది.
మీ ఆవిడకు
మీరు సర్ప్రైజుగా కొనిపెట్టిన అత్యంత ఖరీదైన వస్తువు ఏమిటి? అది చూసి
ఆవిడ ఏమన్నారు? కొనిపెట్టకపోతే ఎందుకు కొనలేదు?
పెద్దగా ఏమీలేవు. కొరియానుండి
వస్తూ బ్యాంకాకు లో బంగారు నగ కొన్నా. బంగారు నగలు కొనడం ఇష్టంలేని నేను కొనడం సర్ప్రైజేనేమో.
నచ్చుకున్నారు.
